Ik wil het niet hebben over kostbare edelmetalen, die bij de juwelier te koop zijn, maar over spreken en zwijgen. Daar wordt in het boek Spreuken meerdere keren iets over gezegd. Bijvoorbeeld een slot op je mond of je lippen laten gaan in 13 vers 3. Bij ons is het in de 19e eeuw in de taal opgenomen wat rond 600 in een Joods geschrift letterlijk zo gevon¬den wordt. 'Spreken is zilver en zwijgen is goud'.
Dat is best een lastige: wanneer moet ik spreken en mag ik niet zwijgen? Wanneer kan ik beter zwijgen en niets zeggen? De goede balans vinden. Op het goede moment zwijgen en op het goede moment spreken. Dat raakt aan emotie en aan zelfbeheersing. Zwijgen kan laf ziM. Weglopen voor moeilijke dingen. De makkelijkste weg kiezen. Of op de ander neerzien. Maar het kan ook uit liefde, die 'tel van zonden bedekt'.
'spreken betekent niet altijd dat je iets zegt'
Spreken is kostbaar. Als zilver, dat gewogen wordt. Daarom is het goed art je woorden te wegen. lk herinner me een broeder van lang geleden. Een lastige vergadering zou het worden en hij zei: ik ben gekomen met de bede 'zet Heer een wacht voor mijne lippen'. (uit Psalm 141 vers 2)
In de pastorale ontmoetingen heb ik als predi-kant voor alles te luisteren. Je zou het 'uit-luisteren' kunnen noemen. Niet uithoren, dat heeft met nieuwsgierigheid te maken, maar zo luisteren dat de ander de ruimte heeft en het vertrouwen om zijn of haar verhaal te vertellen en zo voor zichzelf helder te krijgen.
In vergadering of overleg is ook dat luisteren cruciaal Wanneer we samen zijn om van gedachten te wisselen en iemand steekt een heel betoog af dan breekt er iets en kom je niet tot wat de bedoeling was. Het is een mooie oefening om eens met elkaar af te spreken dat voor iemand iets inbrengt hij eerst de vorige spreker samenvat en ook vraagt of hij wat die vorige spreker zei goed begrepen heek. Om pas dan de eigen inbreng te geven.
Spreken zonder eerst te luisteren is negen van de tien keer de plank misslaan. Goed luisteren en dan iets zeggen neemt de ander serieus. Zo bouw je iets op en kom je samen tot iets wat echt gedeeld is. Spreken is zilver, maar zwijgen is goud.
Daar komt nog bij dat spreken lang niet altijd betekent dat je ook iets zegt. Woorden onthullen een zaak of iemands gedachten, maar ze kunnen evengoed die verhullen. Veel woorden en niets zeggen. Wat is vervelender dan nietszeggende praat. Dan zou zwijgen beter zijn of zelfs meer zeggen.
Laten we onze woorden wegen. Dat ze niet in verwarring brengen, overrulen, ontmoedigen, kwetsen, maar helderheid brengen, verbondenheid geven, bemoedigen en troosten. En als je twijfelt of spreken goed doet, ga dan voor goud en wees stil.
Datum: Oktober 2021